İstihare, insanın danışacak, akıl alacak kimsesi yoksa, hakkında hayırlı olanı rüya yolu ile gösterilmesi durumu oluyor. Ancak yol gösterecek ehil bir kimse varsa yakınlarımızda, istişare, istihareden daha önemli ve etkili oluyor karar verme aşamasında.. Çünkü istiharede bazen ruh halimizin tezahürünü görebiliyoruz rüyalarımızda. Yani belki kalben temayülümüz vardır, belki hayır olmadığını biliyoruz ama, hani bir ümit deyip, o dala tutunuyoruzdur. Bu hal de beynimizi oyuna getirip, bizi istihare yolu ile yanıltıyor olabilir. İstihare ile evlenip de mutlu olamayan, hatta boşanan çok aile biliyorum. Ha belki de onlar için evlenip ayrılmaları hayırdı, burası da ayrı konu ama ben istişarenin daha mühim olduğunu düşünüyorum. Aşağıdaki yazı da bunu açıklıyor:
İstişare sünnettir. Hatta Peygamber efendimize farz idi. Halbuki elbette vahiy ile öğrenebilirdi veya Cebrail aleyhisselamdan Allahü teâlânın muradını sorup öğrenebilirdi veya bizzat kendisi devamlı istihare yapabilirdi. Ama Sevgili Peygamberine Allahü teâlâ istişare yapmasını emretti. Kur'an-ı Kerim'de mealen, "İş konusunda onlarla istişare yap. İstişareden sonra o işi yapmaya tam olarak karar verince, artık Allah'a dayan ve güven" (Ali İmrân, 3/159) buyurulur.
İyi kimseler övülürken de (İstişare ederek iş yaparlar) buyuruluyor. (Şura 38)
İnsan, malını, emniyet ettiği kimseye bıraktığı gibi, doğru söyleyeceğine emin olduğu kimse ile istişare eder, danışır. Meşveret, yani danışmak, insanı pişman olmaktan koruyan bir kale gibidir. Meşveret olunacak kimsenin, insanların halini, zamanın ve memleketin şartlarını bilmesi lazımdır. Buna siyaset bilgisi denir. Bundan başka, aklı, fikri kuvvetli, ileriyi gören, hatta sıhhati yerinde olması lazımdır.
Hadis-i şeriflerde de buyuruldu ki:
(Salih olan âlimlerle istişare edin!) [Taberani]
(İstişare, pişmanlığa karşı kaledir.) [İ.Maverdi]
(İstişare eden pişman olmaz.) [Taberani]
(Yapacağı işi ehli ile istişare edene, o işin en güzeli nasip olur.) [Taberani]
(Akıllıya danışıp onu dinleyen, doğruyu bulur, dinlemeyen pişman olur.) [İ.Maverdi]
(Tedbirli kimse, işinin ehli olana danışıp, ona göre hareket eder.) [Ebu Davud]
Hazret-i Âdem, “İşlerinizi istişare ile yapın. Eğer ben, yasak meyve konusunda meleklerle istişare etseydim, musibete maruz kalmazdım” buyuruyor.
Hazret-i Ömer, (Allah’tan korkanlarla istişare edin) buyurmuştur.
Demek ki, ehli olan ile istişare, istihareden üstündür yani istişare şartları varken istihare yapılmaz. Ancak, danışacak salih, güvenilir bir zatı tanımayan istihare yapmalıdır.
Yanlış anlaşılasını istemiyorum, istihareyi hafife aldığım zannedilmesin. Benim değinmek istediğim, istişarenin daha etkili olduğudur.