Bağırsaklarımızda yaşayan mikroplar eski bir fikir olan içgüdüsel duyguyu “gut feeling” açıklamaya yardımcı olabilir mi? Bağırsak bakterilerinin gerçekten zihinlerimizi etki altına alabileceğini belirten giderek artan kanıtlar var.
Los Angeles,Kaliforniya Üniversitesi tıp ve psikiyatri profesörü Dr. Emeran Mayer,”Meslek olarak her zaman şüpheciyim,” diyor. “Ama bağırsak mikroplarımızın beynimizde ne olup bittiğini etkilediğine inanıyorum.”
Mayer sindirim sistemimizdeki bakterilerin bizler büyürken beyin yapısının şekillenmesine yardım edebileceğini, ve muhtemelen ruh halimizi, davranışlarımızı ve ergenlik döneminde duygularımızı etkileyebileceğini düşünüyor. “Bu beyin işleyişine, sağlığına ve hastalığına bakışa tamamen yeni bir kapı açıyor”, diyor.
Mayer çalışmalarını sadece, MRI taramaları yaparak binlerce gönüllünün beyinlerini incelemek ve bağırsaklarındaki bakteri tipine göre beyin yapılarını karşılaştırmak üzerine yapıyor. 60 civarında gönüllünün analizine göre, bağlantı olduğuna dair ilk ipuçlarına sahip olduğunu söylüyor.
Mayer beyin bölgelerindeki bağlantıların kişinin bağırsağında baskın olan bakteri türüne göre değiştiğini buldu. Bu bağırsaklarımızdaki belirli terkipteki mikropların ne tür bir beyne sahip olabileceğimizi – beyin devrelerinin nasıl geliştiğini ve nasıl bağlandığını belirlemek konusunda yardımcı olabileceğini öne sürüyor.
Tabiki bu mikroplar beyin yapısında ya da davranışlarda değişikliğe sebep oluyor demek değildir.
Fakat bazı diğer araştırmacılar bir süredir farelerdeki bağırsak mikroplarına bakarak olası bağlantıları anlamaya çalışıyorlar. Bu çalışamlarda hem beyin kimyasında hem de davranışlarda değişiklikler olduğunu buldular. Deneylerden biri korkak farelerin bağırsağındaki mikropları korkusuz olanlarınki ile değiştirmeyi içeriyor.
Araştırmayı yürüten takım lideri McMaster University, Hamilton, Ontario’ dan Stephen Collins “Fareler daha az korkak, daha fazla sokulgan oldular” diyor.
Cesur farelerin korkak farelerin bakterilerini aldığında ürkekleşmesiyle, deney aksi yönde de başarılı oldu. Ve saldırgan fareler,bilim adamlarının probiyotikle beslemesi ya da antibiyotik vermesiyle diyetlerini değiştirip mikroplarını başkalaştırdığında sakinleştiler.
Değişikliklere neyin sebep olduğunu bulabilmek için, Collins ve arkadaşları farelerdeki beyin kimyasını ölçtü. Beynin duygu ve ruh hali ile ilgili kısımlarını da içeren bir bölümünde, beyin kaynaklı nörotrofik faktör (brain-derived neurotrophic factor) adlı öğrenme ve hafızada rol oynayan kimyasalda artış olacak şekilde, değişiklik olduğunu buldular.
Bilim adamları aynı zamanda gerçekten açık bir soru üzerinde çalışıyorlar : Bağırsak mikropları nasıl beyinle konuşabilirler
Vagus siniri olarak da bilenen beyinden karına kadar uzanan büyük sinir birinci şüpheliydi. Ve İrlanda’daki araştırmacılar farelerdeki vagus sinirini kestiğinde bağırsaklardaki değişikliklere beynin tepki vermediğini gözlemlediler.
“Beyinde ve bağırsaklarda olup bitenler hakkındaki ana bağlantı yolu vagus siniridir,” diyor Collins ile işbirliği yapan, İrlanda Cork College Üniversitesi’nden John Cryan. Bilim adamları, bağırsak mikropları aynı zamanda farklı yollardan, bağışıklık sistemini modüle ederek ya da kendi nörotransmitter versiyonlarını üreterek, beyin ile haberleşebilir, diyorlar.
Texas Tech Üniversitesi Sağlık Bilimleri Merkezi, Abilene’de mikropların endokrin sistemi nasıl etkildiği konusunda çalışan Mark Lyte “Daha önce belli bakteriler tarafından üretilmeden önce tanımlanmamış yeni nörokimyasalları bilfiil görüyorum,” diyor . “Bu bakteriler gerçekte beyin değiştiren mikroorganizmalar.”
Bu araştırmalar bilim adamlarının birgün bağırsaktan beyne gönderilen sinyalleri taklit edebilecek ilaçları oluşturacağı olasılığını ya da insanlara iyi bakteri – probiyotik verekerek – beyinle ilgili problemleri önlemek ya da tedavi etmek için kullanılabilme olasılığını ortaya çıkarıyor.
Bir grup bilim adamı farelerin insanlardaki bazı otizm belirtilerine benzer davranışlar sergilediğini test ettiler. İddia probiyotiklerin hayvanların gastrointestinal sistemlerinde bulunan problemleri – bir çok otistik çocukların da aynı zamanda sahip olduğu problemleri tedavi edebileceği şekilde oluştu.
Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü, Calif ‘den Paul Patterson,
“Probiyotikle birlikte farelerde birçok otistik davranışlar artık bulunmuyordu ya da yüksek oranda iyileşmişti,” diyor. Çalışması yakın zamanda Cell dergisinde yayınlanacak.
Bağırsak bakterilerindeki değişikliklerin insan beynine etkileri konusundaki testler henüz başlangıç.
Baltimordaki bir araştırma takımı, çift kutuplu rahatsızlık (bipolar disorder) konusunda rahatsızlık çeken hastaların manik depresif hallerinin kötüye gitmesini engellemek için bir probiyotik testi yapmakta.
Sheppard Pratt Health System, Psikoloji Direktörü Faith Dickerson “Fikir olarak bu probiyotik tedaviler mikrobiyomları başkalaştırabilir ve sonrasında psikiyatrik semptomların geliştirilmesinde katkı sağlayabilir,” diyor.
Bipolar disorder teşhisi konulan katılımcı Leah “Mükemmel bir şekilde bana anlamlı geliyor,” diyor. NPR ile konuşmayı tam adı kullanılmaması şartıyla kabul etti. “ Beyniniz sadece diğerleri gibi bir organdır. Kesinlikle vücudun geri kalanında olanlardan etkilenmektedir.”
Probiyotiğin herhangi bir etkisinin olduğunu bilmek için henüz çok erken, ama Leah olabileceğinden şüpheleniyor. “Çok iyi gidiyorum,” diyor. “Üniversiteden mezun olmak üzereyim ve herşeyi düzgün yapabiliyorum.”
Mayer aynı zamanda probiyotiklerin insan beyni üzerindeki etkileri üzerinde de çalışmalar yapıyor. Mayer meslektaşı Kirsten Tillisch ile birlikte probiyotik içeren yoğurt aldı ve beyinlerini taradı. Gastroenterology dergisinde yayınlanan makaleye göre, sıkıntı ile ilgili beyin devrelerinin daha az reaktif olduğu yönünde hemen göze çarpmayan işaretler buldu.
Ama Mayer ve diğerleri, bu probiyotiğin ya da herhangi diğerlerinin beyni içerecek şekilde, insanları daha az sıkıntılı hissetmeleri için ya da diğer problemleri çözmesi için daha fazla çalışmak gerektiğini vurgulamaktalar. “Gerçekten başlangıç aşamasındayız,” diyor.
Çeviren : Gültekin Metin
Anasayfa 
] 
